Bitcoin, para kavramını tam anlamıyla tanımlayan bir varlık olmasının yanında pazarda yer alan diğer varlıkların gerçek değerini sağlayabilecek bir para teknolojisidir. Bitcoin’i güçlü bir değer deposu ve biriktirilmesi ve korunması en kolay mülk olarak tanıyan rasyonel bir nüfus, konut ve borsadan çıkıp Bitcoin’e akacaktır. Fakat piyasa henüz rasyonel değil. Bununla birlikte, Bitcoin’in insanlar tarafından benimsenmesi büyüyor. Bitcoin’in benimsenmesinin çok yavaş veya çok hızlı olmasından öte, büyümesi Bitcoin’in nihai para olacağının daha fazla insan tarafından görülmesine sebep olacaktır.
Tekerlek kavramını ilk kavrayan kişinin bu fikri gizli tutması pek olası görünmemektedir. Bu şekilde Bitcoin niş kalmayacak, aksine her yerde, küresel para haline gelecektir. Toplumsal memler, niş kalamayacak kadar iyi fikirlerdir. Toplumda yayılan kalıcı fikirlerin temel özelliklerinden biri, kullanım durumlarının yadsınamaz ve algılanmasının kolay olmasıdır.
Bitcoin’i aynı şekilde kullanmak için nasıl çalıştığına dair teknik bir anlayışa sahip olmaya gerek yoktur, uçaklarda uçan insanların büyük çoğunluğunun mühendislik geçmişine veya tam olarak nasıl uçtuklarına dair net bir anlayışa sahip olmaması gibi. Bitcoin, tekerlek ve uçak gibi, niş kalamayacak kadar iyi bir fikirdir. Bitcoin’in bir ağ olarak başarısı, sabit bir değer deposu olması, değişmez bir para olması ve en güvenli mülkiyet biçimi olarak en temel kullanım durumlarına aşina olma durumu Bitcoin’in en önemli başarısıdır.
Dolayısıyla piyasa toplu olarak rasyonel olmasa da ve bireyler çoğu zaman irrasyonel finansal kararlar verse de, Bitcoin’i itibari para üzerinde tutmanın mutlak avantajı yadsınamaz hale gelmektedir.
Genellikle insanlar ve dolayısıyla piyasalar irrasyonel hareket ederler. Ticaretler acil isteklere ve ansal dürtülere dayanır. Bunun yanında tüketim ekonomisinin vermiş olduğu hemen zengin olma isteği bu irrasyonaliteyi tetikler. Dolayısıyla insanlar yatırımın geri dönüşünün çok hızlı olmasını isterler. Buna mukabil sermaye üretimi, kaynakların ve sermayenin yeniden tahsis edilmesini gerektirir yani anlık tatmini geciktirmek sermaye birikmesine yol açıp üretim ekonomisinin gerçekleşmesine imkan tanır. Bitcoin satın almak ve bunu uzun vadeli tutmak hem insanların gelecek belirsizliğini ortadan kaldıracak hem de sermayenin tüketilmeden birikmesine neden olacaktır. Bitcoin’in geçmişine baktığımızda sürekli büyüyen fiyat grafiği çok rahatlıkla görülebilir. Her ne kadar kısa ve orta vadede değer kayıpları olsa da uzun vadede Bitcoin bulundurmak şu ana kadar kazançlı bir yöntemdir.
CAGR terimi bir yatırımın yıllık olarak ne kadar büyüdüğünü gösteren bir oranı ifade eder. Özellikle yeni girişimlerde ve yatırımlarda bu terim ya da formül girişimin ya da yatırımın ne kadar ayakta kalabileceğini gösteren en önemli faktörlerden biridir. Bitcoin’in başarısını anlamak için bu formüle daha yakından bakmak gerekir.
- BV: Başlangıç Değeri
- EV: Bitiş Değeri
- n: Birleşik Dönem Sayısı
Örneğin 2021’in başında 2000 TL’lik bir yatırım yaptınız. Bu yatırım 2021 sonunda %200 getiri ile 6000 TL oldu. Fakat bir sonraki yıl %50 değer kaybetti ve 3000 TL oldu. Yatırımın gerçek getirisini hesaplamak için ortalama yıllık getiri yönetimini kullanarak çıkan sonuç %75 olur ((200-50)/2). Fakat iki yılın sonunda paranız 2000 TL’den 3000 TL’ye çıkmıştır. Gerçekte getirinin %75’ten daha az olduğu sadece getiriye bakılarak bile görülebilir. Dönemi düşünmezsek getirinin %50 olduğu çok açıktır. İşte bu noktada CAGR formülü devreye girer. Yıllık bileşik büyüme oranına göre formülü işlettiğimizde toplam getiri %22,5 olacaktır. EV değeri 3000 TL ve BV değeri 2000 TL’dir. N sayısını bu örnekte 2 olacak alacağız. Formüle koyduğumuzda sonuç %22,5 çıkar. Yani yatırımınızın iki yıllık süredeki yıllık bileşik büyüme oranı %22,5’tir.
Bitcoin için bu formül uygulanırsa açıkça görülür ki bileşik yıllık büyüme oranı diğer itibari paralara göre ya da altın vb varlıklara göre daha fazladır. Olaya tersten bakılırsa yani toplam itibari parayı hiç Bitcoin’e yatırmadan düşünüp o paranın her hesaplanan dönem için Bitcoin karşılıkları formüle yazılırsa (dönem başında Bitcoin’e çevirilmemiş itibari para dönem sonunda daha az Bitcoin edecektir) itibari paradaki kayıp çok daha açık bir şekilde görülebilir. İnsanların Bitcoin’in değerini anlayabilmeleri için ne kazandıklarından ziyade neyi kaybettiklerini ya da hangi fırsatları kaçırdıklarını göstermek yatırımı değerlendirmek açısından daha yararlı olabilir. Yani Bitcoin’i itibari para üzerinden sağladığı getiriden çok kendi üzerinden düşünüp Bitcoin’e geçmemenin ne kadar kayıp getireceğini göstermek daha önemlidir. Geleceğin Bitcoin üzerinden kurulacağı bir finansal dünyada Bitcoin’in getirisinin itibari para üzerinden değerlendirilmesi anlamsız olacaktır. Tıpkı altının getirisinin Lidyalıların bulduğu para üzerinden hesaplanması gibi.
İnsanların itibari para cinsinden Bitcoin fiyat dalgalanmasından bahsettiğinde, bunun Bitcoin’in ne olduğuna dair tamamen yanlış bir anlayış olduğunu söylemek gerekir. Bitcoin’in kendisi itibari paralara karşı agnostiktir. Doğal olarak, kıt bir varlığı sonsuz bir varlıkla karşılaştırırken aşırı oynaklık algılanması son derece normaldir. Çünkü Bitcoin ne varlığınızdır. Bitcoin özü itibariyle tıpkı gayrimenkul ya da diğer mallar gibi elinizde tuttuğunuz ve arzı belirli olan bir varlıktır. Bitcoin’in itibari para cinsinden gösterilmesi paradigmasının değişmesi çok zor görünmektedir ama paradigmanın iflası kaçınılmazdır. İnsanların fikirleri bile zamanla çok zor değişirken bütün bir finansal sistemin itibari para üzerinden kurulmuş olması bu değişimin sancılı olacağını göstermektedir. Fakat teknolojik hız bu değişimlerin günümüzde sanıldığının aksine daha hızlı olabileceğini göstermektedir. Nasıl ki X kuşağı, Y kuşağı, internet kuşağı gibi terimler zamanla ortaya çıktı, önümüzdeki yıllarda Bitcoin kuşağı terimini duymamız kaçınılmazdır ve Bitcoin dünyasının içine doğduğu nesil bu değişimi çok daha hızlı bir şekilde hayatlarına yansıtacaktır. Bu yeni ortaya çıkan Bitcoin nesli, küresel pazarlara katılmaya başladığında ve karşılığında bir Bitcoin standardında daha fazla çocuk yetiştirdiklerinde, artık paradigma tamamen değişmiş olacaktır.
Bitcoin Nasıl Satın Alınır? – Başlangıç Kılavuzu
Paradigmanın değişimini göstermek için Bitcoin’in ve diğer varlıkların nasıl bir rekabet içinde olduğunu görmek gerekir. Bitcoin dışındaki her parasal araç aslında onunla rekabet halindedir ve parasal enerjisi yavaş yavaş ondan çekilecektir, çünkü Bitcoin tek rakip paradır. Çünkü finansal piyasalarda aynı para birden çok kez aynı anda kullanılabilir. Bankacılık ve türev piyasalar bunun gerçekleşmesi için olanak sağlar. Fakat Bitcoin sisteminde sahip olunan her Bitcoin’in başkası tarafından sahip olunamayacağı teknolojik olarak bir gerçektir. Bu açıdan özellikle büyük şirketler kasalarını Bitcoin ile doldurmaya başlamıştır. Çünkü Bitcoin tek rakip varlıktır. Bitcoin’e rakip olabilecek tek geçerli varlığın altın olduğu öne sürülebilir. Ama altın arzının da ne zaman biteceği belirsizdir. Mevcut teknolojik imkanlarla altının yerin altından ne kadar çıkarılacağını da öngörmek zordur. Aynı şekilde itibari paraların da üretilebilmesi ve bunun bir sınırının olmaması bu rekabeti Bitcoin özelinde tek taraflı kılmaktadır.
Günümüzde para basmak çok sıradan hale gelmiştir. Hükümetler sadece kriz anlarında değil normal zamanlarda da para basar hale gelmiştir. Hükümetler ya da otorite para basma gücünün farkına vardığı andan itibaren süreç bireylerin aleyhine gelişmiştir. Takas aracı olarak altını ya da herhangi bir metayı kullanmak bile şimdikinden daha iyi olurdu. En azından arzın belli zaman ve mekanda çok fazla değişmeyeceği bilinebilirdi. Bitcoin’in arzının sabit olduğunu tekrar tekrar vurgulamakta yarar var. Matematiksel olarak arzın sabit olduğunu bilebilmek ve matematik bilimi üzerinde kurulmuş hiç olmadığı kadar güvenli bir sistem bireylerin hükümet ya da otorite karşısında elini çok güçlendirmektedir. Bitcoin daha önce karşılaşılmamış ve deneyimlenmemiş bir paradır. Toplumsal ve ekonomik düzeni yerinden sarsabilecek gücü ve düzeni yeniden tesis edebilecek bir kabiliyeti bulunmaktadır. İsmet İnönü’nün Kıbrıs çıkarması öncesi söylediği meşhur sözünü hatırlatmakta yarar var; “Yeni bir dünya düzeni kurulur ve Türkiye’de bu düzende yerini alır.” Bu sözü bireyler bağlamında ele aldığımızda Bitcoin etrafında yeni bir dünyanın kurulduğunu ve bu dünyanın hükümetlerden çok bireylere odaklandığını ve bireylerin de bu yeni dünyada yerlerini alması gerektiğini söylemek gerekir.
Bitcoin, türünün ilk para teknolojisidir. Aynı zamanda sonuncusu olma yolunda emin adımlarla ilerlemektedir. Çoğu insan, Bitcoin’in medeniyetlerin para yaratmadaki başarısızlıklarının doruk noktası olduğunu henüz anlamadı.
Bitcoin‘in küresel anlamda para olmasının tohumları doğduğunda ekildi ve şu anki tek gerçek onları sulamak ve onlara bakmak. Bitcoin, dünyanın gördüğü ilk para ve gelecek yüzyıllarda göreceği son para olacaktır.
PARADİGMANIN İFLASI başlığı Fikret Başkaya’nın aynı isimli eserinden esinlenilmiştir.
Bu içerik oluşturulurken bitcoinmagazine editörlerinden Alex MCSHANE tarafından yayınlanan içerikten esinlenilmiştir. (The Language Of Bitcoin)
Paradigmanın İflası Kripto Etkisi kategorisinde hazırladığımız üçlemenin sonuncusu idi, bu serinin Bir “Numen” Olarak Bitcoin ve Paranın Gerçek Düzeni içeriklerine de göz atmalısınız.
