1. Anasayfa
  2. Kripto TALKS

İnternette Güç Sahibi Olmak

İnternette Güç Sahibi Olmak
İnternette Güç Sahibi Olmak
0

Kalan Süre

Halving Yaklaşıyor

Fadi Chehade ile Bryn Freedman arasında gerçekleşen Herkes için internette güç sahibi olmak başlıklı TED röportajında dijital paraları da kapsayan geniş bir ekonomik çerçevenin modeli ve görüşleri aktarılmış. Açıklamaların türkçe versiyonlarını sizler için paylaşıyoruz.

Söylediğinize göre 20. yüzyılda küresel güç hükûmetlerin elindeydi. Bu dijital çağın başlarında ise güç, kurumların eline geçti, gelecekte de bireylerin eline geçecek. Pek çok insanla görüştüm, sizin yanıldığınızı söylüyorlar ve tahminleri şirketlerden yana. Sizce neden haklısınız ve neden bireyler kazanacak? şeklinde başlıyor Bryn Freedman konuşmaya.

Fadi Chehade şöyle katılıyor konuya; Çünkü şirketler bireylere hizmet ediyor ve biz de vatandaşlar olarak ileriye gitmek için dünyanın nasıl yönetileceği konusunda büyük bir rolümüz olduğunu anlamak zorundayız. Evet, doğru, şu anki çekişme hükûmetler arasında, güçlerinin çoğunu şirketlere kaybettiler çünkü internet hükûmetlerin gücü elinde tuttuğu ulus-devlet sistemi üzerine kurulmadı. İnternet sınırlar arası. Uluslararası değil, ulusal da değil ve bu yüzden şirketler çok güçlü hâle geldi. Ekonomimizi şekillendiriyorlar. Toplumumuzu da. Hükûmetler ne yapacağını bilmiyor. Şu an tepki veriyorlar. Ve korkarım biz vatandaşlar olarak -ki bence bu konuda en önemli husus- üzerimize düşeni yapmazsak o zaman haklısınız. Karamsarlar veya işletmelerin öne çıkacağını söyleyen insanlar haklı. Bu gerçekleşecek.

Bryn Freedman: O hâlde bireyler işletmeleri zorlayacak veya işletmeler tepki vermeye zorlanacak ya da böyle olmayacağı endişesi taşıyor musunuz?

Fadi Chehade: Bence olacak. Bakın, iki hafta önce, Skip adında küçük bir şirket San Fransisco scooter işi için Uber, Lyft ve diğer tüm şirketleri geride bırakarak lisans almayı başardı. Skip’in neden kazandığını okuduysanız çünkü San Fransisco halkına kulak verdiler, halk scooter’ların dört bir yana savrulmasından bıkmıştı ve Skip şehre giderek şunu söyledi: ”Bu hizmeti başlatacağız, ama bir dizi kuralla kendimiz organize ettiğimiz insanların gereksinimlerine yanıt vereceğiz.” Davranışlarını kendi kendilerine yönetip o sözleşmeyi kazandılar, üstelik çok güçlü bazı şirketlere karşı.

Bryn Freedman: Genel kurallar ve kendi kendine yönetişim demişken internet için genel kurallar ve normlar oluşturmak için hayat boyu çalıştınız. Sizce bu günler geride mi kaldı? Bu normları kim kontrol edecek, kim bunlara yön verecek ve dahası bunları artık kim oluşturacak?

Fadi Chehade: İnternetin teknoloji kısmıyla ilgili kurallar şu an yerli yerinde ve ben internetin tek bir ağ olmasıyla alakalı olarak birkaç yıl boyunca yoğun bir şekilde bu kuralları belirledim. Domain adı sistemi, IP numaraları, bunlar yerine oturmuş durumda. Ancak internetin üst kısmına baktığımızda yani hepimizi her gün etkileyen sorunlar, gizlilik ve güvenlik gibi, bu normları yaratan sistem ne yazık ki oturmuş değil. Yani bir sorunumuz var. Şu an gerçekten ilgilenilmesi gereken bir işbirliği ve yönetişim sistemimiz var, bununla şirketler, hükûmetler ve vatandaşlar dijital dünyanın nasıl ilerleyeceği üzerinde anlaşmaya varabilirler. 

Bryn Freedman: Dijital bir şirketi buna ne teşvik edebilir? Örneğin Facebook’u ele alalım, kullanıcılarının menfaatini en önde tuttuklarını söylüyorlar ama bence pek çok insan buna karşı çıkar.

Fadi Chehad: Teknoloji şirketlerinin vatandaşların hizmetlerine olan tepkisini izlemek oldukça zor. İki üç yıl önce bunlardan birkaçı bunu tamamen ortadan kaldırdı. Toplantı odalarında sık sık duyduğum şey, ”Biz sadece bir teknoloji platformuyuz. Benim teknoloji platformum Pakistan’da ailelerin kızlarını katletmesine sebep oluyorsa bu benim sorunum değil. Benim sorunum değil. Onların sorunu. Ben sadece bir platform sahibiyim.” Bence öyle bir evreye giriyoruz ki şirketler artık bunu sürdürmenin mümkün olmadığının farkına varıyor, insanlardan, kullanıcılardan ve vatandaşlardan tepki geldiğini görüyorlar ama hükûmetler de şunu söylüyor: ”Bu olamaz.”

Bence yerine oturmaya başlayan bir olgunlaşma var, özellikle Silikon Vadisi’nde, orada insanlar ”Bizim de bir rolümüz var.” diyorlar. Liderlerle konuştuğumda onlara söylediğim, ”CEO olabilirsiniz, şirketin çok başarılı CEO’su olabilirsiniz ama aynı zamanda bir elçisiniz.” İşte kilit kelime bu. Milyarlarca insanın hayatlarına ve ekonomilerine yön vermek için sahip olduğunuz gücün elçisi olabilirsiniz. Hangisi olmak istiyorsunuz? Cevap biri ya da diğeri değil. Kaçırdığımız nokta işte bu. Microsoft’un başkanı Brad Smith gibi bir yetişkin birkaç ay önce şöyle dedi: ”Dijital dünyanın güvenliğini idare etmek için bir dizi yeni Cenevre Sözleşmesine ihtiyacımız var. Silikon Vadisi’ndeki çoğu lider bu sözlere karşı çıktı. ”Cenevre Sözleşmesi de ne demek? Onlara ihtiyacımız yok, biz kendi kendimizi yönetiyoruz.” Ama bu görüş değişiyor ve pek çok liderin ”Bize yardım edin” dediğini görüyorum. Ama ortada bir ikilem var. Bu liderlerin doğru şeyi yapmasına kim yardım edecek?

Bryn Freedman: Kim yardım edecek? Bir saat boyunca sohbet etmek isterdim ama en büyük korkunuz ve bu işin nasıl çözüleceğine dair en büyük umudunuzu da duymak istiyorum.

Fadi Chehade: En büyük umudum bu yeni dijital dünyada her birimizin elçi olacağı. En büyük umudum bu çünkü sık sık şunu düşünüyorum, hep başkalarını suçluyoruz. ”Sorun o CEO’larda. Bu şekilde davranıyorlar.” ”Hükûmetler gereğini yapmıyor.” Peki ya biz? Yaşadığımız dijital dünyada bir elçi olmanın sorumluluğunu her birimiz alabiliyor muyuz? Rektörlere anlattığım şeylerden biri de her mühendislik, bilim ve bilişim öğrencisinin, yani yeni bir kod yazacak olan veya yeni IoT cihazını tasarlayacak öğrencilerin yaptıklara şeye ilişkin bir sorumluluk duygusuna sahip olmalarını sağlamaları. Buna dair bir yemin önerisinde bulundum, tıpkı Hipokrat Yemini gibi, böylece mühendislik bölümüne giriş yapan her öğrenci teknokratik bir yemin veya bilgelik yemini edecek ya da diğer insanları gözetecek uygun başka bir yemin. Benim en büyük umudum bu, böyle yükseliriz. Çünkü hükûmetler ve işletmeler bu güç savaşına devam edecek ama biz neredeyiz? Biz de buna el atmadığımız sürece bence sonumuz oldukça kötü olacak.

En büyük korkum ise… taktikli olmam gerekirse beni geceleri uyutmayan şey, liberal Batı dünyası ve Çin arasında devam eden yapay zekâ savaşı. Ortada gerçek bir savaş var ve nükleer silahların yaygınlaşmasını önleyen çağda yaşamış olan ve bazı aktörlerin çok tehlikeli bazı şeyleri söz konusu yapmaktan nasıl çıkardığını görmüş bizler için… Carnegie Vakfı daha yeni bir çalışma yaptı. Nükleer silah yapan her ülkeyle görüştüler ve onlara şunu sordular: ”Başka bir tarafın okul veya hastaneleri söz konusu olduğunda hangi dijital ‘silahı’ ortadan kaldırırsınız?” Cevapsa… her bir nükleer güçten bu soruya cevap hiçbir şeyi. Beni endişelendiren şey bu. Dijital dünyanın silahlanması ve buna ulaşmak için yarış.

Yapmanız gereken çok şey var gibi görünüyor, tabii bizlerin de. diyerek teşekkürlerini ileten Freedman’in kapanışı ve Fadi Chehade ‘in teşekkür etmesi ile tamamlanan sohbet, oldukça keyifli ve önemli bilgileri barındırıyor.

Sağlanan bilgiler ticaret tavsiyesi değildir. Kripto RADAR, bu sayfada verilen bilgilere dayanarak yapılan yatırımlardan sorumlu değildir. Herhangi bir yatırım kararı vermeden önce, bağımsız bir araştırma ve nitelikli bir profesyonele danışmanızı ehemmiyetle tavsiye ederiz.

    Kripto TALKS. Kripto Para Sohbetleri

    Yazarın Profili

    E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir