Kalan Süre
Halving Yaklaşıyor
Kişi veya kişileri yalan söyleyerek, duygu ve zaaflarını kullanarak ikna edip istemedikleri bir düşünce veya duruma sokmaya manipülasyon denir. Borsadaki hisseler, ekonomik konjonktüre göre arz talep dengesini olağan şekilde oluşturarak fiyatlanır. Fiyat oluşumundaki bu dengeye kişi veya kişilerin müdahalesi finansal manipülasyondur. Piyasa dolandırıcılığı olan manipülasyon, işlem ve bilgi bazlı olmak üzere iki şekilde yapılır.
İşlem bazlı manipülasyonda; organize olan birkaç kişi özellikle işlem hacmi düşük bir hisseyi yüklü miktarda almaya başlar ve senede olan suni taleple senedin fiyatı sürekli artışa girer, bunu gören diğer yatırımcılar hissenin artışına devam ederek yüksek kazanç edecekleri algısına düşerek aynı hisseyi almaya başlarlar. Manipüle eden kişiler, fiyat artışına devam eden hisse, hedefledikleri fiyata geldiğinde satış yapmaya başlarlar ki yaptıkları satışa karşı hissenin artacağı beklentisine giren alıcılar hisse piyasasında hazırda beklemektedir. Bu satışlarla hissenin fiyatı aynı hızla düşmeye başlar, hisseye olan talep azaldığında diğer yatırımcılar ellerindeki hisseyi çıkarmak isteseler de hisse senedi pazarında alıcı bulamadıklarından senetler ellerinde kalır. Örneğin, dolaşımdaki değerli kağıt sayısı 100 adet olduğunu varsaydığımız 4 TL’ den işlem gören XC hissesini Y grubu olarak adlandırdığımız 25 kişilik grup ikişer adet hisse aldıklarında ellerindeki 50 hisseyle hissenin fiyat kontrolünü ellerine almış olurlar. Oluşan talep ile kısa sürede 8 TL’ ye çıkan kalan 50 hisse, diğer yatırımcılar tarafından alındıktan sonra Y grubu, ellerindeki XC hisselerini 8 TL’den satarak hisse başına 3 ile 4 TL arasında haksız kazanç elde etmiş olurlar.
Borsa Düşerken Nasıl Para Kazanılır
Bilgi bazlı manipülasyonu ise, hedeflenen hissenin ekonomik koşullarından bağımsız olarak fiyatının çıkarılması veya düşürülmesi maksadıyla gerçek olmayan haber ve söylentiler ile hisse yatırımcılarını istedikleri yöne yönlendirmektir. Manipülatör, bu şekilde yatırımcıların sattıkları hisseleri düşük fiyattan alır yada almak istemedikleri hisseyi aldırarak oluşturdukları yukarı yönlü suni fiyattan menfaat sağlar.
Sermaye Piyasası Kurulu’nun mevzuatları gereği manipülasyonun ağır cezaları bulunmaktadır. Ancak yukarıdaki örneklerden de anlaşılacağı gibi manipülasyonun tespiti oldukça zor olduğundan yatırımcıların manipülasyona karşı dikkatli olmaları, hisse fiyat arıtış veya düşüşlerini teknik analizlerle yorumlamaları gerekmektedir.
