Tam 9 Temel Bilgi ile Kripto Para ve Bitcoin’i Çözün
Sanal para birimi ya da dijital para olarak da sıkça ifade edilen kripto paralar mevcut dünya piyasasında kullanılan para birimleri gibi belirli bir kontrol merkezine ya da bir diğer deyiş ile patrona sahip olmayan ve herhangi bir kurum ya da kuruluşa bağlılığı olmadan yaratılmış bir yazılım yolu ile üretilebilen gelecekçi ve radikal bir finansal sistemin para birimleridir.
Kripto Paranın Varlığı
Kripto para çılgınlığı ilk olarak 2009 yılında belki de kripto para birimlerinin atası olarak da nitelendirebileceğimiz Bitcoin ile başladı. 2008 yılında tecrübe edilen ekonomik krizin ardından white paper olarak adlandırılan makalenin yayımlanması ile insanların büyük ölçüde dikkatini çekmeye başladı. Bir nevi manifesto havası taşıyan bu meşhur makalenin başlığında yer alan Bitcoin, şahıslar arası para transfer sistemi olarak ifade ediliyordu. Ancak bu manifesto havasındaki makale ile başlayan kripto para yolculuğu, sadece bir para gönderim aracı olmaktan çoktan çıkmış ve artık hemen hemen her bireyin özgür iradesi kapsamında rahatlıkla dahil olabileceği ve söz hakkına sahip olabileceği bir ekonomik sistem tasarısı olarak görülmeye başlanmıştır. 2015 yılında tanımlanan Etherium ise Bitcoin’in ardından gelen en yüksek değerdeki kripto para birimi olarak belirlenmiştir.
Blockchain Tanımı
Blockchain kavramı ise bahsi geçen kripto para birimlerinin kayıt altına alındığı bir altyapı için kullanılmaktadır. Bir nevi dağıtık defter olarak tanımlayabileceğimiz Blockchain herhangi bir merkezi noktası ve kontrol sahibi gücü olmayan bir kripto para kayıt sistemidir. 2009 yılında hayatlarımıza giren Bitcoin ise bu sistemin ilk popüler kullanımının somut kanıtı iken 2015 yılında adından söz ettirmeye başlayan Etherium da ikinci olarak Bitcoin’i takip etmiştir. Etherium ile birlikte Blockchain kavramı sadece kullanımı ifade etmiyor, aksine akıllı kontratlar olarak adlandırılan tüm bankacılık hizmetlerinin kolaylıkla sunulduğu bir sisteme evrildi. Günümüzde ise Bitcoin ve Etherium’un ardından merkeze sahip olmayan finans adında son bir trend mevcuttur. Bu trend ile bankacılık alanında sunulan kredi ve borç verme, sigorta işlemleri gibi daha pek çok işlemin yer aldığı ve bireylerin kendi özgür iradeleri ile hareket edebildikleri bir finansal sistemin yapılanması gerçekleşmektedir.
Mevcut Kripto Paralar
Sırası ile 2005 ve 2015 yıllarında hayatımıza girmiş olan Bitcoin ve Etherium ilk kripto paralar olarak tanımlanmaktadır. Günümüzde bulunan yaklaşık 9000 coin’den bazıları Bitcoin ve Etherium gibi merkeziyetsiz bir yapıya sahip değildir aksine bazı şirket, şahıs ve grupların ürettiği coin’ler olarak bilinmektedir. Blockchain ve Bitcoin 2008 yılında tecrübe edilen ekonomik krizin ardından ortaya çıkması ile aynı günümüzde yaşanan pandemi sayesinde insanların daha farklı finans sistemlerinin de var olabileceğine dair farkındalığını arttırmıştır. Günümüzdeki pandemi dolayısıyla yaşanan zor şartlardan kurtulmak için artık hemen hemen herkes kripto paralara başvurmaktadır.
Kripto Para Kullanıcıları ve Kripto Paraların Piyasa Hacmi
Sadece Türkiye’de 3 milyondan çok daha fazla kullanıcıya sahip olan kripto paralar için dünya genelinde ne kadar kullanıcıya sahip net bir bilgi henüz mevcut değildir. Fakat bu belirsizliğe rağmen oldukça yüksek sayıda kullanıcı kitlesine sahip olduğuna hemen hemen emin gibiyiz. Ayrıca kullanıcı hesaplamada kişi sayısını belirlemek sanıldığından daha zor bir süreçtir çünkü bir kullanıcının birden fazla cüzdana sahip olma ihtimali oldukça yüksektir ve bu strateji genel olarak kripto para kullanıcıları için şiddetle tavsiye edilmekte ve uygulanmaktadır. Sonuç olarak az önce bahsi geçen rakamı elde etmek için gerçekleştirilen sayım cüzdanlar üzerinde gerçekleştirilmiştir ve net bir kişi sayısı vermemektedir.
Toplam piyasa hacmi konusuna gelecek olursak, bunu net bir biçimde belirleyebiliyoruz: 2,1 triyon dolar civarı. Bu rakam forex piyasası ile birlikte düşünüldüğünde pek de yüksek bir rakam olarak görünmeyebilir ancak bu noktada önem taşıyan unsur ise, arkasında herhangi kurum, kuruluş, şahıs kontrolü bulunmayan bir finans sisteminin istikrarlı bir biçimde gelişiminin mümkün olduğunu ve böylesine yüksek rakamlara erişebilmesi de gelecekte daha da tatmin edici bir seviyeye ulaşabileceğini göstermesidir.
Dijital Para ve Kripto Para Arasındaki Farklar
Merkez bankaları blockchain’in kendine özgü yapısal özelliklerinden ve dağıtık defter yapısından feyz alınmış fakat kendi kontrollerinde olan dijital paraları üretiyorlar. Bir diğer deyiş ile kripto para ve dijital para arsındaki fark, dijital para birimlerinin merkez bankalar tarafından tekelleştirilerek üretilmesi ve bir kontrol eline sahip olması, kripto paranın ise herhangi bir patrona sahip olmayan bağımsız bir finans sistemi olmasıdır.
Devletlerden Kripto Paraya Yasak Konusu
Günümüz inanılmaz bir hızla gelişen teknoloji çağı olduğu için bu tarz teknoloji alt yapılı yenilikçi sistemlerin devletler tarafından önüne geçilebilmesi pek de mümkün olabilecek bir ihtimal olarak görünmemektedir. Blockchain ya da Bitcoin’e yasak getirmek şu an günümüzde ekmek gibi su gibi ihtiyaç duyulan internete erişimi kısıtlamaya hatta ortadan kaldırmaya benzer. Yenilikçi bir sistem olduğu için halen insanların çoğunluğu bu konuya oldukça temkinli bir yaklaşım sergilemektedir. Merkeziyetsiz bir finans sistemi içinde yer alan kripto paraların devlet ve devlete bağlı merkez bankalarının otorite gücünü sarsacağı düşüncesi ile böyle bir önlem alınabileceği düşüncesi bir söylenti olarak yayılmıştır fakat bu yenilikçi alana yönelik geliştirilecek eğitimler öngörülen mağduriyetlerin önüne geçebilir, keskin yasak değil. Bu tedirginliği yaratan bir diğer neden ise kara para aklama ve terör girişimlerini desteklemek amacı ilk tercih edilen kripto paraların genellikle yasa dışı alanda kullanımının rağbet görmesidir. Ancak burada hatalı olan bu yenilikçi finans sistemi değildir. Günümüzde dünya çapında bu yasa dışı işler için kullanılan para yine rezerv paralar olmasına rağmen doların kullanımını yasaklamanız bu olayların nasıl önüne geçemeyecekse, kripto paralara gelebilecek olan yasak da bunları ortan kaldırmaya yetecek bir uygulama olmayacaktır. İşin özü yasa dışı olayları önlemek ise, buna araç haline gelen para birimlerinin kullanımını azaltmak değil, bizzat olayın kaynağını bularak bu alanlarda yaptırım uygulamak olacaktır.
Kripto Paraların Risk Oranı
Kripto paralardaki yükselme trendlerin göre gerçekleştirilen alımlar yüksek oranda risk faktörü içermektedir. Bu alanda uzun zaman boyunca gözlem yapmış kişiler iyi bilirler ki Bitcoin ve Etherium ne zaman tepe noktasına ulaşsa ardından yüzde 10,20 ve 30 oranına ulaşabilen bir düşüş trendi yaşanmaktadır. Bir anda yaşanan düşüş trendleri nedeniyle endişe içerisine düşen kripto kullanıcılarının mantıklı durum değerlendirmesi yapmadan adım atması oldukça yüksek risk ihtimali taşımakta ve mevcut kayıptan çok daha fazla kayıplar tecrübe edilmesine sebep olmaktadır. Bu anlamda yaşanan krizlerde hayati bir öneme sahip olacak finansal teknoloji okur yazarlığı, durumla ilgili yerinde analizler gerçekleştirerek mantıklı kararlar almanızı sağlayacaktır. Finans bilgisinin yanı sıra donanım kullanımı ve teknolojiye yüksek seviyede hakimiyet gerektiren finansal teknoloji okur yazarlığı kendinize yapabileceğiniz en iyi yatırım olacaktır.
Kripto Para Dünyasında Türkiye’nin Yeri
Türkiye’de bu alan ile ilgili cüzdan hizmeti sağlayıcıları, kripto ekosistemi ve bankacılık arasında bir bağlantı rolü üstlenmeye çabalayan ödeme kurum ve kuruluşlarının yanı sıra e-para kurumları gibi projeler yer almakta ancak bu ekosistemdeki hareketliliğin artması adına bu alanın daha çok teşvik edilmesi gerekmektedir. Dünyada insanlar kod öğrenirken biz 3 milyon kripto para kullanıcımız ile pek de hatırı sayılır bir konuma sahip değiliz kalabalık genç nüfusumuza rağmen. Bu anlamda bu genç nüfusu bu alanda bilgilendirmek, desteklemek, Türkiye’nin kripto para alanındaki yerini daha da sağlamlaştıracaktır.
